Psikosoziologia aplikatua

Psikologia aplikatua prebentziozko diziplina bat da laneko arriskuen prebentzioaren eremuan, lana antolatu eta egitearekin zerikusia duten eta langileriaren osasunari nahiz antolakundearen beraren garapenari eragin diezaioketen faktoreez arduratzen dena.

Arrisku-faktore psikosozialak

Lanaren antolakuntzarekin eta ingurune sozialarekin, lanaren edukiarekin eta eginkizuna egitearekin zuzenean erlazionatutako lan-egoera batean agertzen diren baldintzak, lana egiteari eta langilearen osasunari (fisiko, psikiko nahiz sozialari) eragiteko ahalmenarekin agertzen direnak. (GSHINaren 443 Prebentzio Ohar Teknikoa). (Martín y Pérez, 1997).

Sailkapena

Arrisku-faktore psikosozialen sailkapen bat baino gehiago dabil, adibide modura Arrisku Psikosoziala Kudeatzeko Europako Taldeak (PRIMA) egindako sailkapen bat azaltzen dugu:

  • Lanaren edukia: monotonia, zentzurik gabeko atazak, fragmentazioa, aldaketarik eza, zakarrak, aurkakotasuna sorrarazten dutenak.
  • Lan-karga eta erritmoa: gehiegizko edo gutxiegizko lan-karga, denbora-presioa, epe hertsiak.
  • Lanaldia: oso ordutegi luzeak edo aurrez jakin ezin direnak, txandakako lana, gaueko lana.
  • Parte-hartzea eta kontrola: erabakiak hartzen parte-hartzerik ez, kontrolik ez (adibidez, lan-erritmoaren gainean, ordutegi, ingurune, eta abarren gainean).
  • Antolakunde-kultura: komunikazio pobreak, laguntza gutxiegi problemen edo garapen pertsonalaren, helburuak zehaztu gabe.
  • Harreman pertsonalak: bakartasuna, harreman gutxiegi, harreman txarrak, gatazkak, jokabide ezegokiak.
  • Rola: rolaren anbiguotasuna, rol gatazka, pertsonen gaineko ardura.
  • Garapen pertsonala: lanaren balioztatze sozial urria, laneko segurtasunik eza, sustapenik ez edo gehiegi.
  • Etxea/Lana interakzioa: presentzia doblearen arazoak, eskakizunen gatazka.

Arrisku psikosozialak

Arrisku psikosozial nagusien artean hauek nabarmendu ditzakegu:

  • Laneko estresa
  • Burn Out sindromea edo higadura profesionala
  • Indarkeria
  • Langileriaren nekea

Psikosoziologia aplikatua

Osalanek zenbait argitalpen atera ditu arrisku psikosozialei aurre egiteko asmoz:

Ondoren zerrendatzen dira Psikosoziologia Aplikatuari eragiten dioten gaiak jorratzen dituzten GSHINaren Prebentziozko Ohar Teknikoak:

Antolaketari buruzko Ohar Teknikoak

1986 urtea
1988 urtea
1991 urtea
1993 urtea
1994 urtea
1995 urtea
1996 urtea
1997 urtea
1998 urtea
1999 urtea
2000 urtea
2001 urtea
2004 urtea
2005 urtea
2006 urtea
2007 urtea
2010 urtea
2012 urtea
2014 urtea

Indarkeriari/Gatazkari buruzko Ohar Teknikoak

Aholkularitza

Enpresaburuei, langileei eta tartean diren gainerako eragileei arrisku psikosozialen prebentziozko ekintzak Euskadiko enpresetan eta administrazio publikoetan egiten lagunduaz, laguntza eta aholkularitza teknikoa emanaz eta, horrela, laneko arriskuen prebentzioko araudia betetzea bultzatuaz, enpresei eta prebentzio-antolakundeei beren zailtasunak konpontzen laguntzea.

Prestakuntza eta informazioa

Prestakuntza eta informazioa bultzatzea, Osalanen esparruaren eta eskumenen barruan, arrisku psikosozialen prebentzioan esku hartzen dugun eragile guztioi zuzenduta, eta gizartearen sentsibilizazioa areagotzea.

  1. Arrisku psikosozialen prebentzioa ahal den kanal guztietatik ezagutaraztea (Internet, ikus-entzunezko euskarriak, dibulgaziozko ekitaldietan esperientziak trukatu eta abar).
  2. Zenbait ekitalditan arrisku psikosozialen prebentzioari buruzko informazioa eta ezagutza zabaltzea (jardunaldi teknikoak, biltzarrak, lantegiak eta abar).
  3. Arrisku psikosozialak hobeto ebaluatu eta tratatzeko tresnetan eragin (gidaliburuak, protokoloak eta abar).
  4. Eragileak beren prebentzio-eginkizunak betetzeko gaitzea, talde bakoitzari prestakuntza espezifikoa eskainiaz eta lantegi eta hitzaldi espezifikoetan informaziorako/prestakuntzarako materiala eta edukia emanaz (gizarte-eragileekin, prebentzio-zerbitzuetako teknikariekin, enpresekin, mutuekin, zerbitzu publikoekin, Lan Ikuskaritzarekin…).

Ikerketa

EAEko arrisku psikosozialen errealitatearen ezagutza etengabe eta eguneragarria lortzea denboran zehar, gizarte-eragile guztien jarduna oinarritu eta bideratuko duena, Euskal Autonomia Erkidegoko arrisku psikosozialen kokapen-mapa bat landu, eguneratu eta erabiliaz.

  1. Gure autonomia-erkidegoan arrisku psikosozialen prebentzioaren egungo egoeraren diagnostiko bat egitea.
  2. Enpresetan martxan dauden ekintzen berri izatea, ekintza horiek hobetzeko, eta lanerako eta plangintzarako hautabideak proposatzea.
  3. Lan-denborek eta txandek arrisku psikosozialetan duten eragina eta haien kudeaketa aztertzea.
  4. Arrisku psikosozialak aztertu eta ebaluatzea arrantza-sektorean.
  5. Erakundeetan dauden gatazken prebentzio- eta konponbide-prozedurak aztertu eta analizatzea.