Higiene industriala - Arriskuak

Aurreko orrialdera itzuli

AGENTE KIMIKOAK

Agente kimikoak lan-giroan dauden elementuak dira, eta giza gorputzarekin kontaktuan jartzeko gai dira, inhalazio bidez, ahotik, dermikotik edo parenteraletik. Materia diren aldetik, eragile horiek egoera solidoan, likidoan edo gaseosoan ager daitezke. Oro har, agente horiek zerikusia dute erabilitako produktuekin, egoera naturalean egon ala ez, azken produktu gisa edo azpiproduktu gisa sortutakoekin, hondakinekin, etab.
Agente horiek hainbat modutara sailka daitezke: zein egoeratan aurkezten diren kontuan hartuta, osasunean duten eraginaren arabera (eta segurtasunarekin zerikusia dutenen arabera), jatorri kimikoaren arabera, etab. Agente kimiko batek pertsonen osasunean eta/edo segurtasunean eragina izateak agente kimiko arriskutsu bihurtzen du agente hori, apirilaren 6ko 374/2001 Errege Dekretuak, langileak lanean agente kimikoekin lotutako arriskuetatik babesteari buruzkoak, emandako definizioaren arabera.
Agente kimiko arriskutsuen sailkapena, propietate fisiko-kimikoengatik (oro har, laneko segurtasunarekin eta industria-segurtasunarekin lotutako arriskuak) eta osasunari eta ingurumenari eragin diezazkieketen kalteengatik, EUROPAKO PARLAMENTUAREN ETA KONTSEILUAREN 2008ko abenduaren 16ko 1272/2008 (EE) ERREGELAMENDUAK, substantzien eta nahasketen sailkapenari, etiketatzeari eta ontziratzeari buruzkoak, definitzen du. (CLP) eta ondorengo aldaketak.


AGENTE FISIKOAK

Agente fisikoak lan-ingurunean dauden energia-formak dira, gaiarekin elkarreragin dezaketenak, eta, beraz, haien eraginpean dauden pertsonen segurtasunari eta osasunari kalteak eragiteko gaitasuna dutenak.
Agente fisikoekin lotutako energia-formak energia mekanikoa, energia termikoa eta energia elektromagnetikoa dira. Energia-mota horiek edozein produkzio-sektoretako lan-jardueretan egon daitezke, baina egoera guztietan ez dira arriskutzat hartuko, indarrean dagoen araudiaren arabera.
Energia mekanikoarekin lotutako agente fisikoak zarata, bibrazio mekanikoak, presio anormal, baxu edo altuak presio atmosferikoari dagokionez, eta ultrasoinuak dira.
Energia termikoari dagokionez, kontuan hartu beharreko arriskua estres termikoaren arriskua da, hotzagatik edo beroagatik, hau da, lan-ingurunean energia termikoa gutxiegi edo gehiegi izateagatik, hurrenez hurren. Hala ere, energia hori lan-ingurune bateko giro termikoarekin ere lotuta dago; izan ere, ingurune horrek, zer baldintzaren arabera, laneko segurtasun eta osasunerako arriskurik eragin gabe, erosotasun-falta eragin dezake lan-ingurune horretan dauden langileen artean, eta gehienetan ergonomiaren barruan sartzen da.
Azkenik, energia elektromagnetikoarekin lotutako agente fisikoak daude, deituak, erradiazio ez-ionizatzaileak (eremu elektromagnetikoak eta erradiazio optikoak, legerian definitu den bezala) eta erradiazio ionizatzaileak. Oro har, uhin elektromagnetikoak dira, nahiz eta erradiazio ionizatzaile batzuek partikula bat ere baduten lotuta, energia-kantitatearen edo uhin elektromagnetiko horren maiztasunaren arabera sailkatuak, elkarren artean lotutako magnitudeak, eta erradiazioak eragiten duen materia ionizatzeko gai izango den jakiteko aukera ematen duten ezaugarriak dira.

AGENTE BIOLOGIKOAK

Agente biologikoak horietatik datozen bizi-formei edo elementuei (substantziak, zatiak, etab.) lotuta daude. Maiatzaren 12ko 664/1997 Errege Dekretuak, langileak lanean agente biologikoekiko esposizioarekin lotutako arriskuetatik babesteari buruzkoak, honela definitzen ditu agente biologikoak (aurrerantzean, 664/97 Errege Dekretua): "mikroorganismoak, genetikoki eraldatutakoak, kultibo zelularrak eta giza endoparasitoak barne, edozein infekzio, alergia edo toxikotasun eragin dezaketenak".

Jarraian, 664/97 Errege Dekretuaren eta Agente Bilogikoen Esposizioarekin Lotutako Arriskuak Ebaluatzeko eta Prebenitzeko Gida Teknikoaren (GSINek garatua) definizioak aurkezten dira, baita gidak emandako kasu batzuetako adibide batzuk ere:

  • Mikroorganismoak: beren material genetikoa ugaltzeko edo transferitzeko gai diren entitate mikrobiologikoak, zelularrak edo ez-zelularrak (adibidez, birusak, bakterioak, onddo filamentosoak, legamiak eta agente transmitigarri ez-konbentzionalak (prioiak, "behi eroen gaitza" izenekoaren arduradunak, adibidez).
  • Kultibo zelularra: zelula anitzeko organismoen zelula isolatuen in vitro hazkundearen emaitza. Kultibo zelularrak agente biologikoen definizio "legalean" sartzen dira, mikroorganismo patogenoak borondatez edo modu ezagunean edo oharkabean ugaltzeko eta hedatzeko aukera ematen dutelako.
  • Genetikoki eraldatutako mikroorganismoak: edozein mikroorganismo, zeinaren material genetikoa artifizialki aldatu den, hau da, modu naturalean gertatzen ez den moduan aparalizazioan edo birkonbinazio naturalean.
  • Giza endoparasitoak: organismo zelulabakarrak edo zelula anitzekoak, zeinek beren bizi-zikloaren zati bat edo osoa ostalari baten edo batzuen barruan garatzen baitute. Mota honetako agente biologikoen adibide dira protozooak eta helmintoak (harrak).
  • Infekzioa: agente biologiko baten kolonizazio- eta ugalketa-prozesua organismo bizi batean, dela ehunean, gorputzeko likidoan edo azalaren edo mukosen gainazalean, gaixotasun bat eragin dezakeelarik. Infekzioa endoparasitoek eragiten dutenean, infestazio esaten zaio.Alergia: alergenoak edo sentsibilizatzaileak deritzen substantzia batzuek eragindako immunitate-sistemaren erreakzioa. Laneko esposizioan egonez gero, arnas sisteman alterazioak izaten dira nagusiki: errinitisa, asma edo albeolitis alergikoa.
  • Toxikotasuna: mikroorganismo jakin batzuekin zerikusia duen efektua, edo, zehazkiago, agente biologiko batzuek sortutako toxina bat edo gehiago izatearekin zerikusia duena.

664/97 Errege Dekretu honek agente biologikoak lau (4) taldetan sailkatzen ditu, infekzio-arriskuaren arabera soilik (gaixotasun infekzioso kutsakorrak sortzea edo ez), definizioan beste ondorio posible batzuk sartu arren (alergia eta toxikotasuna). Sailkapen honetan aintzat hartzen diren gaiak honako hauek dira: gizakiarengan gaixotasun bat eragiteko probabilitatea, langileentzako arriskua eta herritarrengana zabaltzea, eta tratamendu eraginkorra edo profilaxia egotea. Infekzio-gaixotasunik eragiten ez duten agente biologikoak 1. taldean sartzen dira. 2., 3. eta 4. taldeetan sailkatutako agenteen zerrenda osoa maiatzaren 12ko 664/1997 Errege Dekretuaren II. eranskinean dago (664/1997 Errege Dekretua, lanean agente biologikoekiko esposizioarekin lotutako arriskuetatik langileak babesteari buruzkoa), bai eta ondoren egindako aldaketetan ere.